گمرک چیست ؟
گمرک سازمانیست که بر اساس قوانین ، رویه و مقررات کشور مربوطه اجازه ورود و خروج کالا یا ممنوعیت آن را از قلمرو آن کشور صادر می کند .
طبق واژه نامه سازمان جهانی گمرک << Customs >> واژه گمرک به عنوان یک اصطلاح بین المللی ، توسط شورای همکاری گمرکی ، به صورت زیر تعریف شده :
– شورای همکاری گمرک Costoms Co – Operation Couneil C.C.C یا سازمان جهانی گمرک World Customs Organization = WCO در 15 دسامبر 1950 در بروکسل و با توافق دولت های بلژيیک ، آلمان ، فرانسه ، دانمارک ، ایسلند لوکزامبرگ ، یونان ، ایسلند ، ایتالیا ، نروژ ، هلند ، انگلیس ، پرتقال ، سوئد و ایران به دلایل زیر بوجود آمده است :
- بررسی تمام مسائل مربوط به همکاری مورد نظر مشترک دولت های متعاهد بر اساس هدف های عمومی قرارداد تاسیس شورا .
- بررسی جنبه های فنی رژیم های گمرکی و همچنین عوامل مربوطه ، به منظور پیشنهاد راه های عملی به اعضاء برای حصول هماهنگی و یکنواختی
- تهیه و تنظیم طرح قرار ، اصلاح قرارداد ها و توصیه پذیرش آن ها به سمت ذی نفع
- توصیه به منظور تفسیر و اجرای یکنواخت قرارداد های منعقده که حاصل کار شورا بوده و همچنین تفسیر و اجرای یکنواخت قرارداد راجع به نمانکلاتور برای طبقه بندی کالاها در تعرفه گمرکی و گمرک ، سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات ، ترانزیت و صادرات کالا می باشد .
نکته :
این اصطلاح به عنوان صفت در مورد مأمورین گمرک ، حقوق و عوارض ورودی و صدوری و کنترل واردات یا صادرات ویا هر امر دیگری که در حدود عملیات گمرکی باشد نیز به کار می رود (مأمور گمرک ، اداره گمرک ، اظهارنامه گمرکی).
سازمان گمرک ، معمولاٌ در تمام کشورها شامل ترکیب سازمانی مشابهی ست .تشکیلات گمرک ، معمولاٌ دارای یک اداره مرکزی هستند. در ایران اداره مرکزی به “گمرک ایران” موسوم و تحت نظر یک رئیس کل اداره می گردد . گمرکخانه های اجرائی در مرزهای آبی و خاکی و هوایی ، دفاتر و پست های گمرکی تحت نظر اداره مرکزی در نقاط مختلف کشور مستفر می باشند . در اکثر کشورها به لحاظ ماهیت این سازمان که به وصول عواید دولت اشتغال دارد ، با وزارت دارایی ارتباط نزدیکی دارد . بدیهیست ، مقررات داخلی گمرک در خصوص اجرای وظایف ، مسئولیت ها ، اختیارات و تعهدات این سازمان ، متفاوت از وزارتخانه یاد شده می باشد . در ایران نیز گمرک طی سالیان قبل بصورت مستقل و گاه در قالب وزارت اقتصاد و بازرگانی قرار داشته و در حال حاضر نیز یکی از معاونت های وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور محسوب و رئیس کل گمرک ، معاون وزارت خانه مذکور می باشد .
طبق فرهنگ و ادبیات رایج
گمرک در نزد عموم مردم کشور، به سازمان یا اداره ای گفته می شود که در گلوگاه های ورودی یاصدوری (مبادی ورود و خروج رسمی ) کشور ، برای نظارت بر واردات یا صادرات و ترانزیت کالا تأسیس شده است . در این ادارات از کالاها عوارض و حقوقی دریافت می شود که به “حقوق ورودی” موسوم است .البته معافیت ها یا بخشودگی هایی نیز وجود دارد که رعایت می شود ، گمرک در حقیقت توصیه ها و سیاست های ترسیم شده به موجب قانون را پاسداری می کند ، به همین مناسبت همواره به عنوان مرزبانان اقتصادی از این سازمان نام می برند .